Terugblik: scholing- en intervisiebijeenkomst Dudoc-Alfa, 31 oktober en 1 november 2025

Daags na de hoogmis van de parlementaire democratie – de Tweede Kamerverkiezingen vonden op woensdag 29 oktober plaats – en de daarmee gemoeide, door soundbites gekenmerkte campagne retoriek vormde het selecte gezelschap aspirant onderzoekers van de Dudoc-Alfa- en NWO-promovendilichtingen 2021, 2024 en 2025 een baken van bedachtzaamheid. Dat had niet in de laatste plaats te maken met de inspirerende workshops waarop de deelnemers getrakteerd werden en leerrijke intervisiesessies waaraan de deelnemers bijdroegen met daarin meer dan voldoende ruimte voor genuanceerde meningen en op empirische gegevens gebaseerde inzichten.

Door Pim van der Helm (promovendus lichting 2024)

Sander Bax beet het spits af met een workshop waarin een antwoord werd gezocht op de vragen of en hoe onderzoekers zich moeten profileren in het publieke media veld. Aan de hand van een De Wereld Draait Door fragment waarin taalwetenschapper Helen de Hoop en Ronald Plasterk in discussie gaan over het toenemende gebruik van het persoonlijk voornaamwoord hun dat door eerstgenoemde geconstateerd en laatstgenoemde betreurd werd, bezonnen de aanstaande onderzoekers zich op hoe ze in de media willen handelen en overkomen. Bezint eer ge begint luidde de slotconclusie: een onderzoek dat zich uitstrekt over meerdere jaren in vijf minuten op adequate wijze voor het voetlicht brengen bleek geen sinecure, al helemaal niet als dat gebeurt met drie mannen als gesprekspartners, van wie één er geen been in ziet seksistische opmerkingen te maken. 

De intervisiewandeling verschafte de deelnemers de mogelijkheid een en ander al wandelend, dit keer niet onder, maar over het tot overpeinzen stemmende gebladerte, te laten bezinken. Deze activiteit kwam het organiserend comité op een compliment te staan: ‘Precies op het goede moment,’ klonk het unaniem tijdens de evaluatie. ‘Doordat we de tijd kregen om de eerste workshop te verwerken, begonnen we met hernieuwd elan aan de tweede.

Tijdens de tweede workshop zoomde Ineke Sluiter in op wetenschappelijke integriteit, verwijzend naar de Nederlandse Gedragscode voor Wetenschappelijke Integriteit en het rapport van de evaluatie van voornoemde gedragscode. In de meeste gevallen gaat het niet om flagrante schendingen, maar om het grijze gebied tussen strafbare fraude en oprechte vergissingen. Van dat grijze gebied was telkens sprake tijdens de groepsgesprekken: wat te doen als een collega onderzoeker op een congres de resultaten presenteert als door haar gegenereerd, terwijl je dat toch echt samen deed? Hoe ga je om met een ethische commissie die eisen stelt die je onderzoek bemoeilijken? Tevens passeerden goede voorbeelden de revue, zoals de doorwrochte, gedetailleerde feedback op een hoofdstuk in een bundel, die door een hoogleraar als eerste auteur zeer professioneel werd ontvangen.

Programmamakers Jimmy van Rijt, Hans Das, Rosalinde Stadt, Leslie Piggott en Ronald Blankenborg namen respectievelijk de posterpresentaties in het Engels en de ronde tafeldiscussies op zaterdag voor hun rekening. Leerzaam was het, en voor de een iets lastiger dan de ander, om de onderzoeksopzet niet alleen in het Engels op een poster te zetten, maar deze ook in het Engels toe te lichten. Voorlopige onderzoeksresultaten, eventuele problemen en dilemma’s leenden zich prima voor een ronde tafel discussie. Beide groepen promovendi stelden vast dat de samenkomsten zinrijk waren en ervoor zorgden dat een ieder met opflakkerend enthousiasme aan het onderzoek toog. Het slotakkoord vormde de workshop Strategie in het Academisch Bedrijf die deelnemers liet nadenken over hun rol in dat academisch bedrijf, onder andere door overwegingen rondom de keuze voor een tijdschrift waarin gepubliceerd kan worden te inventariseren. Programmamaker Leslie Piggott toonde een galerij dieren in een diversiteit aan posities om deelnemers te prikkelen tot bespiegelingen rondom hoe het nascholingsweekend ervaren is. De een voelde zich als een slingeraapje dat zich vastklampte aan de takken van de boom (in casu: de opgedane kennis en ervaringen) waarin hij leek te ontspannen, de ander vergeleek zich met een meeuw die zacht landde op het lichtglooiende wateroppervlak van een rivier, waarmee bedoeld werd dat de diverse programma onderdelen zich nog moeten nestelen in het lange termijn geheugen.

In het volle besef dat deze tweedaagse een geschenk was en gesterkt in de idee dat men in het Haagse op kennis en systematisch verzamelde waarnemingen gebaseerde inzichten goed kan gebruiken om een inhoudelijke discussie op gang te brengen, keerden de deelnemers huiswaarts.