Intervisie Dudoc-Alfa 29-30 oktober 2021

Toeval is maar een mager ding: hadden we vooraf alle omstandigheden gekend, dan had de voorspelbaarheid het toeval ontkracht. Zo is het volstrekt helder waarom ‘de Reehorst’ werkelijk de enige locatie is waar de bijeenkomst van Dudoc-Alfa- en NWO-promovendi zou kunnen plaatsvinden: de horst is een veelal beboste verhoging in een ellendige (red.), moerassige omgeving en de tweede betekenis van ree is slim, uitgeslapen. De metafoor hoeft nu slechts geplukt en op een laag vuurtje verhit.

Op 29 en 30 oktober 2021 vond de scholingsbijeenkomst plaats voor promovendi uit de Dudoc-Alfa lichtingen 2017, 2018 en 2021 en de promovendi die vanuit NWO een promotiebeurs ontvangen en zich bij de verschillende groepen hebben aangesloten. In een warm welkomstwoord benadrukten Peter Coopmans en Bernadette de Zeeuw zowel de inhoudelijke als sociale waarde van deze bijeenkomst. Het is belangrijk om elkaar te informeren over de invulling van het onderzoek, maar evenzeer om ervaringen te delen en persoonlijke of juist meer zakelijke inzichten uit te wisselen.  

De groep die in 2021 is begonnen aan het promotietraject kon na toespraak, koffie en koek de tanden zetten in methodologische overwegingen. Huub van den Bergh besprak in dit verband de kwantitatieve methodologie ten behoeve van het vakdidactisch onderzoek. Wie nog mocht twijfelen aan de meerwaarde van zaken als variantie en correlatie werd al snel op vriendelijke en enthousiaste wijze de mond gesnoerd: statistiek is leuk en grandioos, daarover is volgens Huub van den Bergh geen enkele twijfel mogelijk. Buitengewoon interessant was ook zijn gloedvolle betoog over twijfel en betrouwbaarheid: denk na over alles wat van invloed kan zijn op de uitkomst van het onderzoek, voorkom alternatieve verklaringen en waak voor bedreigingen van de validiteit.   

Na een goed verzorgde lunch werd onder leiding van Dineke Tigelaar de kwalitatieve kant van het vakdidactisch onderzoek aangepakt. Tijdens deze sessie besteedde zij eerst aandacht aan de mogelijke onderzoeksmethoden binnen het kwalitatieve kader, terwijl in het tweede gedeelte de wijze van analyseren van data aan de orde kwam: datagestuurd en theoriegestuurd. Boeiende materie die de deelnemers aan het denken zette over een doelgerichte en passende aanpak van kwalitatieve methodologie binnen het eigen onderzoeksveld.

Niet alleen het inhoudelijke, maar ook het sociale aspect stond dit weekend centraal, wat dan ook leidde tot een wederzijds informeren achter de statafel. Via een ingenieus roulatiesysteem informeerden oudgedienden en jongvolwassenen elkaar in een vlotte pitch over de staat van het onderzoek. Heel prettig om niet alleen elkaars onderzoek, maar ook elkáar zo te leren kennen, een activiteit die in de avond voortgang vond in de vorm van borrel, diner, avondwandeling en variaties op deze thema’s.

De zaterdagochtend bracht de deelnemers van de lichting 2021 behalve een smakelijk ontbijt ook een inkijk in de mogelijkheden het onderzoek op een effectieve en overtuigende manier te presenteren. Hoe vaak overkomt het de onderzoeker immers niet dat na het compliment over het toekennen van de beurs onmiddellijk de vraag wordt gesteld ‘waarover dat onderzoek nu eigenlijk gaat.’ In de workshop ‘pitchen van onderzoek/storytelling’ maakte Marieke Hohnen de deelnemers duidelijk hoe voorkomen kan worden dat de uitleg van het onderzoek beantwoord wordt met een opmerking als ‘bijzonder’, ‘goh’ of – God verhoede – een lang en diep zwijgen. Het was bijzonder te constateren dat de relatieve spanning die zo’n pitch, inclusief uitsmijter en metafoor, met zich meebrengt zonder schroom besproken kon worden. Wie nu vraagt om het ‘waarover van het onderzoek’ kan dan ook een sprankelend weerwoord verwachten.

Om twaalf uur kraaide de haan als startsein voor de afsluitende lunch en het vertrek naar huis. Veel dank voor de perfecte organisatie en de oprechte, warme belangstelling voor ieders reilen en zeilen. En die tweede betekenis van horst, roofvogelnest, in combinatie met ree als een bambi-achtige context, nee, van zo’n metafoor was werkelijk geen sprake, dat zou pas echt toeval zijn.

Geschreven door Gepco de Jong.